حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ

حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِینَ(238) (سوره بقره)

ترجمه : در انجام نمازها و ( به ویژه ) نماز میانه ( یعنی عصر ، کوشا باشید و ) محافظت ورزید و فروتنانه برای خدا بپا خیزید ( و با خشوع و خضوع ، در برابر دیدگان خود ، هیبت و عظمت خدا را مجسّم دارید ) .

فَإنْ خِفْتُمْ فَرِجَالاً أَوْ رُکْبَاناً فَإِذَا أَمِنتُمْ فَاذْکُرُواْ اللّهَ کَمَا عَلَّمَکُم مَّا لَمْ تَکُونُواْ تَعْلَمُونَ(239) (سوره بقره)

ترجمه : و اگر ( به خاطر جنگ یا خطر دیگری ) ترسیدید ( و نتوانستید با خشوع و خضوع لازم به نماز بایستید ، نماز را ترک نکنید ، بلکه آن را ) در حال پیاده یا سواره انجام دهید . امّا هنگامی که امنیّت خود را باز یافتید ( نماز را به صورت معمولی و به تمام و کمال به جای آورید و ) برابر آن چیزهائی که نمی دانستید و خدا به شما آموخت ، خدای را یاد کنید ( و به عبادت و نیایش بپردازید ) .

وَالَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنکُمْ

وَالَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنکُمْ وَیَذَرُونَ أَزْوَاجاً یَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْراً فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِیمَا فَعَلْنَ فِی أَنفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ(234) (سوره بقره)

ترجمه : و کسانی که از شما ( مردان ) می میرند و همسرانی از پس خود به جای می گذارند ، همسرانشان باید چهار ماه و ده شبانه روز انتظار بکشند ( و عدّه نگاه دارند ) ، و هنگامی که به آخر مدّتشان رسیدند و آن را به پایان بردند ، گناهی بر شما نیست که هر چه می خواهند درباره خودشان به طور شایسته انجام دهند ( و اعمالی موافق با شرع از ایشان سر زند و با مرد دلخواه خود ازدواج کنند ) ، و خدا از آنچه می کنید آگاه است .

وَلاَ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِیمَا عَرَّضْتُم بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَاء أَوْ أَکْنَنتُمْ فِی أَنفُسِکُمْ عَلِمَ اللّهُ أَنَّکُمْ سَتَذْکُرُونَهُنَّ وَلَکِن لاَّ تُوَاعِدُوهُنَّ سِرّاً إِلاَّ أَن تَقُولُواْ قَوْلاً مَّعْرُوفاً وَلاَ تَعْزِمُواْ عُقْدَةَ النِّکَاحِ حَتَّىَ یَبْلُغَ الْکِتَابُ أَجَلَهُ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ یَعْلَمُ مَا فِی أَنفُسِکُمْ فَاحْذَرُوهُ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ حَلِیمٌ(235) (سوره بقره)

ترجمه : و گناهی بر شما ( مردان ) نیست که به طور کنایه از زنانی ( که شوهرانشان فوت کرده اند و در عدّه بسر می برند ) خواستگاری کنید ، و یا در دل خود تصمیم بر این کار را بگیرید ( بدون این که آن را اظهار نمائید ) ، خداوند می دانست شما آنان را یاد خواهید کرد ( و این گرایش فطری مردان نسبت به زنان است و خداوند با خواسته طبیعی شما به شکل معقول مخالف نیست ) ولی به آنان پنهانی وعده زناشوئی ندهید ، مگر این که به طرز پسندیده ای ( و به طور کنایه ) اظهار کنید ( امّا در همه حال ) اقدام به ازدواج ننمائید تا عدّه آنان بسر آید ، و بدانید که خداوند آنچه را در دل دارید می داند ، پس از ( مخالفت فرمان ) او خویشتن را برحذر دارید و بدانید که بیگمان خداوند بس آمرزنده و شکیبا است ( و در مجازات بندگان شتاب نمی کند ) .

لاَّ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِن طَلَّقْتُمُ النِّسَاء مَا لَمْ تَمَسُّوهُنُّ أَوْ تَفْرِضُواْ لَهُنَّ فَرِیضَةً وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدْرُهُ مَتَاعاً بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَى الْمُحْسِنِینَ(236) (سوره بقره)

ترجمه : اگر زنان را قبل از آمیزش جنسی و تعیین مَهر ( به عللی ) طلاق دهید ، گناهی بر شما نیست ( و در این موقع ) آنان را ( با هدیّه ای مناسب حال خود ) بهره مند سازید . آن کس که توانائی ( مالی ) دارد ، و آن کس که توانائی ( مالی ) ندارد ، به اندازه خودش ، هدیّه ای شایسته ( و مناسب حال دهنده و گیرنده ) می پردازد ، و این ( پرداخت هدیّه ) بر نیکوکاران الزامی است .

وَإِن طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِن قَبْلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِیضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ إَلاَّ أَن یَعْفُونَ أَوْ یَعْفُوَ الَّذِی بِیَدِهِ عُقْدَةُ النِّکَاحِ وَأَن تَعْفُواْ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَلاَ تَنسَوُاْ الْفَضْلَ بَیْنَکُمْ إِنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ(237) (سوره بقره)

ترجمه : و اگر زنان را پیش از آن که با آنان تماس بگیرید ( و آمیزش جنسی بنمائید ) طلاق دادید ، در حالی که مهریّه ای برای آنان تعیین نموده اید ، ( لازم است ) نصف آنچه را که تعیین کرده اید ( به آنان بدهید ) مگر این که آنان ( حق خود را ) ببخشند و یا ( اگر صغیر و یا سفیه هستند ، ولی آنان ، یعنی ) آن کس که عقد ازدواج در دست او است ، آن را ببخشد ، و اگر شما ( مردان ) گذشت کنید ( و تمام مهریّه را به زنان بپردازید ) به پرهیزگاری نزدیکتر است ، و گذشت و نیکوکاری را در میان خود فراموش مکنید . بیگمان خداوند به آنچه انجام می دهید بینا است .

وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ

وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن یُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَکِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لاَ تُکَلَّفُ نَفْسٌ إِلاَّ وُسْعَهَا لاَ تُضَآرَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلاَ مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِکَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالاً عَن تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِمَا وَإِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُواْ أَوْلاَدَکُمْ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِذَا سَلَّمْتُم مَّا آتَیْتُم بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ(233) (سوره بقره)

ترجمه : مادران ( اعم از مطلّقه و غیرمطلّقه ) دو سال تمام فرزندان خود را شیر می دهند ، هرگاه یکی از والدین یا هر دوی ایشان خواستار تکمیل دوران شیرخوارگی شوند ، بر آن کس که فرزند برای او متولّد شده ( یعنی پدر ) لازم است خوراک و پوشاک مادران را ( در آن مدّت به اندازه توانائی ) به گونه شایسته بپردازد . هیچ کس موظّف به بیش از مقدار توانائی خود نیست ، نه مادر به خاطر فرزندش ، و نه پدر به سبب بچّه اش باید زیان ببیند ( بلکه حق دیدار از فرزند برای هر دو محفوظ است و بر پدر پرداخت عادلانه ، و بر مادر پرورش مسلمانانه لازم است . چنانچه پدر بمیرد یا به سبب فقر از پرداخت حق حضانت عاجز باشد ) بر وارث فرزند چنین چیزی لازم است ( و در صورت دارا بودن ، باید آنچه بر پدر فرزند ، از قبیل خوراک و پوشاک و اجرت شیرخوارگی لازم بوده است بپردازد ) و اگر ( والدین ) خواستند با رضایت و مشورت همدیگر ( کودک را زودتر از دو سال ) از شیر بازگیرند گناهی بر آنان نیست . و اگر ( ای پدران ) خواستید دایگانی برای فرزندان خود بگیرید ، گناهی بر شما نیست ، به شرط این که حقوق آنان را به طور شایسته بپردازید ، و از ( خشم ) خدا بپرهیزید و بدانید که خدا بدانچه انجام می دهید بینا است ( لذا پدران و مادران خدا را در نظر دارند و به تربیت اولاد عنایت نمایند ) .

الطَّلاَقُ مَرَّتَانِ

الطَّلاَقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسَانٍ وَلاَ یَحِلُّ لَکُمْ أَن تَأْخُذُواْ مِمَّا آتَیْتُمُوهُنَّ شَیْئاً إِلاَّ أَن یَخَافَا أَلاَّ یُقِیمَا حُدُودَ اللّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ یُقِیمَا حُدُودَ اللّهِ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِمَا فِیمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْکَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَعْتَدُوهَا وَمَن یَتَعَدَّ حُدُودَ اللّهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ(229) (سوره بقره)

ترجمه : طلاق دو بار است ( آن طلاقی که حق مراجعت در آن محفوظ است . بعد از دو مرتبه طلاق ، یکی از دو کار را باید کرد : ) نگاهداری ( زن ) به گونه شایسته ( و عادلانه ) یا رهاکردن ( او ) با نیکی ( و بایستگی و به دور از ظلم و جور . بعد از طلاق سوم ، حق مراجعت سلب می شود مگر بعد از ازدواج راستین با شوهر دیگری و وقوع طلاق میان او و شوهر اخیر ) . و برای شما حلال نیست که چیزی از آنچه ( مهر ایشان کرده اید یا ) بدیشان داده اید بازپس بگیرید ، مگر این که ( شوهر و همسر ) بترسند که نتوانند حدود خدا را پابرجا دارند . پس اگر ( ای گروه مؤمنان ) بیم داشتید که حدود الهی را رعایت نکنند ، گناهی بر ایشان نیست که زن فدیه و عوضی بپردازد ( و در برابر آن طلاق بگیرد ) . اینها حدود و مرزهای ( احکام شرعی ) الهی است و از آنها تجاوز نکنید ، و هرکس از حدود و مرزهای ( اوامر و نواهی ) الهی تجاوز کند ( ستمگر بوده و ) بی گمان این چنین کسانی ستمگرند ( و به خود و به جامعه ای که در آن زندگی می کنند ستم می نمایند ) .

فَإِن طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حَتَّىَ تَنکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ فَإِن طَلَّقَهَا فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِمَا أَن یَتَرَاجَعَا إِن ظَنَّا أَن یُقِیمَا حُدُودَ اللّهِ وَتِلْکَ حُدُودُ اللّهِ یُبَیِّنُهَا لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ(230) (سوره بقره)

ترجمه : پس اگر ( بعد از دو طلاق و رجوع ، بار دیگر باز هم ) او را طلاق داد ، از آن به بعد زن بر او حلال نخواهد بود ، مگر این که با شوهر دیگری ازدواج کند ( و با او آمیزش جنسی نماید و ازدواج واقعی و جدّی صورت گیرد ؛ نه موقّتی و فریبکارانه ) . در این صورت اگر ( شوهر دوم ) او را طلاق داد ، گناهی بر آن دو ( زن و شوهر اوّل ) نخواهد بود که ( به کانون زندگی زناشوئی ) برگردند ( و زن با شوهر اوّل مجدّدا ازدواج نماید ) در صورتی که امیدوار باشند که می توانند حدود الهی را ( محترم بشمارند و ) پابرجا دارند . و اینها حدود الهی است که خدا آنها را برای کسانی که آگاهند ( و به شرع اسلام ایمان دارند ) بیان می نماید .

وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النَّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلاَ تُمْسِکُوهُنَّ ضِرَاراً لَّتَعْتَدُواْ وَمَن یَفْعَلْ ذَلِکَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلاَ تَتَّخِذُوَاْ آیَاتِ اللّهِ هُزُواً وَاذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَیْکُمْ مِّنَ الْکِتَابِ وَالْحِکْمَةِ یَعِظُکُم بِهِ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ(231) (سوره بقره)

ترجمه : و هنگامی که زنان را طلاق دادید ، و به ( آخرین روزهای ) عدّه خود رسیدند ، یا به طرز صحیح و عادلانه ای آنان را نگاه دارید ( و با ایشان آشتی کنید ) یا آنان را به طرز پسندیده و دادگرانه ای رها سازید ، و به خاطر زیان رسانیدن بدیشان و تعدّی کردن بر ایشان ، هیچ گاه ( با آنان آشتی نکنید و ) ایشان را نگاه ندارید ، و کسی که چنین کند ، بی گمان به خویشتن ستم کرده است ، و ( با این گونه اعمال و سوءاستفاده کردن از قوانین ) آیه های ( احکام و حدود ) خدا را به باد استهزاء نگیرید ، و نعمت خدا را بر خود ( که از جمله الفت میان شوهر و همسر و تنظیم امور زندگی خانوادگی است ) و آنچه را که از کتاب و حکمت ( یعنی قرآن و اسرار شریعت اسلام ) بر شما نازل کرده است و شما را با آن پند می دهد ، به خاطر بیاورید و از ( خشم ) خدا بپرهیزید و بدانید که بی گمان خداوند از هر چیزی آگاه است .

وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ أَن یَنکِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْاْ بَیْنَهُم بِالْمَعْرُوفِ ذَلِکَ یُوعَظُ بِهِ مَن کَانَ مِنکُمْ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ ذَلِکُمْ أَزْکَى لَکُمْ وَأَطْهَرُ وَاللّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ(232) (سوره بقره)

ترجمه : و هنگامی که زنان را طلاق دادید و مدّت عدّه خود را به پایان رسانیدند ، مانع آنان نشوید که با شوهران ( سابق یا با کسان دیگری ) ازدواج کنند ، اگر در میانشان به طرز پسندیده ای تراضی برقرار گردد ( و خواسته باشند زندگی خانوادگی آبرومندانه ای به راه اندازند ) ، این ( احکام حکیمانه همراه با ترغیب و ترهیبی که گذشت ) همان چیزی است که کسانی از شما بدان پند داده می شوند که به خدا و روز رستاخیز ایمان دارند . این ( اوامر و نواهی الهی ) برای شما ( از نظر رشد علائق و روابط اجتماعی و تطهیر نفوس از زنگ بدگمانیها و آلودگیهای محیط ) پربرکت تر و پاکیزه تر ( از ممانعت زنان از ازدواج با دیگران و غیره ) است ، و خدا ( مصالح اجتماعی بشری و فوائد نهفته در این احکام را ) می داند و شما ( اسرار این اوامر و نواهی را چنان که شاید و باید ) نمی دانید .

وَالْمُطَلَّقَاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ

وَالْمُطَلَّقَاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلاَثَةَ قُرُوَءٍ وَلاَ یَحِلُّ لَهُنَّ أَن یَکْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللّهُ فِی أَرْحَامِهِنَّ إِن کُنَّ یُؤْمِنَّ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِی ذَلِکَ إِنْ أَرَادُواْ إِصْلاَحاً وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللّهُ عَزِیزٌ حَکُیمٌ(228) (سوره بقره)

ترجمه : و زنان مطلّقه باید ( بعد از طلاق ) به مدّت سه بار عادت ماهانه ( و یا سه بار پاک شدن از حیض ) انتظار بکشند ( و عدّه نگهدارند ، تا روشن شود که حامله نیستند ) ، و اگر ( در ایمان خود صادق هستند و راست می گویند که ) به خدا و روز رستاخیز باور دارند ، برای آنان حلال نیست که خدا آنچه را ( اعم از جنین یا خون ماهانه ) در رحم ایشان آفریده است پنهان کنند ، و شوهران آنان برای برگرداندنشان ( به زندگی زناشوئی و از سرگرفتن آن ) در این ( مدّت عدّه ، از دیگران ) سزاوارترند ، در صورتی که ( شوهران به راستی ) خواهان اصلاح باشند ( و نخواهند به همسران خود زیان برسانند و خیانت نمایند ، که در این صورت سروکارشان با خدا است ) و برای همسران ( حقوق و واجباتی ) است ( که باید شوهران اداء بکنند ) همان گونه که بر آنان ( حقوق و واجباتی ) است که ( باید همسران اداء بکنند ) به گونه شایسته ای ( که برابر عرف مردمان و موافق با شریعت اسلام باشد ) . و مردان را بر زنان برتری ( رعایت و حفاظت در امور خانوادگی ) است . و خداوند باعزّت و باحکمت است ( و برای آنان قوانینی وضع می کند که با حکمت سازگار است ) .