وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ آیَتَیْنِ فَمَحَوْنَا آیَةَ اللَّیْلِ
وَجَعَلْنَا آیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّکُمْ
وَلِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ وَکُلَّ شَیْءٍ فَصَّلْنَاهُ
تَفْصِیلاً (12) (سوراسراء)
ترجمه : ما شب و روز را دو نشان ( دالّ بر بودن یزدان و قدرت فراوان گرداننده جهان
) قرار داده ایم . نشان شب را محو ( تاریکی ) گردانده ایم ( تا در آن بیاسائید ) و
نشان روز را تابان کرده ایم تا ( در آن به تلاش و کوشش بپردازید و ) از فضل
پروردگارتان بهره مند گردید ( و در پرتو پیاپی آمدن شبها و روزها ) شماره سالها و
حساب ( امور زندگی خود ) را بدانید . و ما هر چیزی را دقیقاً ( برای هدف و کاری ،
معیّن و ) مشخّص ساخته ایم ( و جهان را از روی نقشه و حساب و کتاب آفریده و به کار
انداخته ایم ) .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ
إِحْسَاناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلاَهُمَا
فَلاَ تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً کَرِیماً(23)
(سوراسراء)
ترجمه : ( ای انسان ! ) پروردگارت فرمان داده است که جز او را نپرستید ، و به پدر
و مادر نیکی کنید ( و با آنان نیکو رفتار نمائید ) . هرگاه یکی از آن دو ، و یا هر
دوی ایشان نزد تو به سن پیری برسند ، ( کمترین اهانتی بدیشان مکن و حتی سبکترین تعبیر
نامؤدّبانه همچون ) اُف به آنان مگو ! ( و بر سر ایشان فریاد مزن ) و آنان را از
پیش خود مران و با سخنان محترمانه با آن دو سخن بگو .
وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا
کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیراً(24) (سوراسراء)
ترجمه : و بال تواضعِ مهربانی را برایشان فرود آور ( و در برابرشان کاملاً
فروتن باش ، و برای آنان دست دعا به درگاه خدا بردار ) و بگو : پروردگارا ! ( اینک
که ضعیف و جز تو پناهی ندارند ) بدیشان مرحمت فرما ، همان گونه که آنان در کوچکی (
به ضعف و کودکی من رحم کردند و ) مرا تربیت و بزرگ نمودند .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلاَ تُبَذِّرْ
تَبْذِیراً(26) (سوراسراء)
ترجمه : حق خویشاوند را ( از قبیل : صله رحم و نیکوئی و مودّت و محبّت ) ،
و حق مستمند و وامانده در راه را ( از قبیل : زکات و صدقه و احسان ) ، بپرداز ، و
به هیچ وجه باد دستی مکن .
إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کَانُواْ إِخْوَانَ الشَّیَاطِینِ وَکَانَ الشَّیْطَانُ
لِرَبِّهِ کَفُوراً(27) (سوراسراء)
ترجمه : بی گمان باد دستان دوستان اهریمنانند ( و گوش به وسوسه های ایشان می دارند
و در انجام بدیها همسان و همگامند ) و اهریمنان بسیار ناسپاس ( نعمتهای ) پروردگار
خود هستند ( و تمام توان خویش را در فساد و نافرمانی از خدا می گذرانند . باد دستی
هم فساد و نافرمانی است ، از آن خویشتن را برحذر دارید تا همچون اهریمنان بشمار
نیائید و با ایشان در آخرت به دوزخ نیفتید ) .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
وَلاَ تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِکَ وَلاَ تَبْسُطْهَا کُلَّ
الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَّحْسُوراً(29) (سوراسراء)
ترجمه : دست خود را بر گردن خویش بسته مدار ( و از کمک به دیگران خودداری مکن و
بخیل مباش ، ) و آن را فوق العاده گشاده مساز ( و بذل و بخشش بی حساب مکن و اسراف
مورز ، بدان گونه ) که سبب شود از کار بمانی و مورد ملامت ( این و آن ) قرار گیری
و لخت و غمناک گردی .
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ
وَإِیَّاکُم إنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْءاً کَبِیراً(31) (سوراسراء)
ترجمه : و ( از آنجا که روزی در دست خدا است ) فرزندانتان را از ترس فقر و تنگدستی
نکشید . ما آنان و شما را روزی می دهیم ( و ضامن رزق همگانیم ) . بی گمان کشتن
ایشان گناه بزرگی است .
وَلاَ تَقْرَبُواْ الزِّنَى إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَسَاء سَبِیلاً(32)
(سوراسراء)
ترجمه : و ( با انجام عوامل و انگیزه های زنا ) به زنا نزدیک نشوید که زنا گناه
بسیار زشت و بدترین راه و شیوه است .
وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَن
قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَاناً فَلاَ یُسْرِف فِّی
الْقَتْلِ إِنَّهُ کَانَ مَنْصُوراً(33) (سوراسراء)
ترجمه : و کسی را نکشید که خداوند کشتن او را - جز به حق - حرام کرده است . هر کس
که مظلومانه کشته شود ، به صاحب خون او ( که نزدیکترین خویشاوند بدو است ، این )
قدرت را داده ایم ( که با مراجعه به قاضی ، قصاص خود را درخواست و قاتل را به
مجازات برساند ) ولی نباید او هم در کشتن اسراف کند ( و به جای یک نفر ، دو نفر و
بیشتر را بکشد ، یا این که به عوض قاتل ، دیگری را هلاک سازد ) . بی گمان صاحب خون
یاری شونده ( از سوی خدا ) است ( چرا که حق قصاص را بدو داده است ) .
وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْیَتِیمِ إِلاَّ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّى
یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کَانَ مَسْؤُولاً(34)
(سوراسراء)
ترجمه : و در مال یتیم تصرّف نکنید مگر به شیوه ای که ( در حفظ و بهره وری آن
مفیدتر و ) بهتر باشد . ( بدین کار ادامه دهید ) تا این که یتیم به سنّ بلوغ می
رسد ( و می تواند در دارائی خود تصرّف کند و به نحو احسن آن را مورد بهره برداری
قرار دهد ) . و به عهد و پیمان ( خود که با خدا یا مردم بسته اید ) وفا کنید ، چرا
که از ( شما روز رستاخیز درباره ) عهد و پیمان پرسیده می شود .
وَأَوْفُوا الْکَیْلَ إِذا کِلْتُمْ وَزِنُواْ بِالقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ
ذَلِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلاً(35) (سوراسراء)
ترجمه : و هنگامی که چیزی را به پیمانه می زنید ، آن را به تمام و کمال پیمانه
کنید ، و با ترازوی درست ( اشیاء را ) بکشید ( و در وزن و پیمانه به مشتری کم
ندهید ) که این کار سرانجام بهتر و نیکوتری ( در دنیا و آخرت برای شما ) دارد .
وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ
وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً(36) (سوراسراء)
ترجمه : از چیزی دنباله روی مکن که از آن ناآگاهی . بی گمان ( انسان در برابر
کارهائی که ) چشم و گوش و دل همه ( و سایر اعضاء دیگر انجام می دهند ) مورد پرس و
جوی از آن قرار می گیرد .
وَلاَ تَمْشِ فِی الأَرْضِ مَرَحاً إِنَّکَ لَن تَخْرِقَ الأَرْضَ وَلَن تَبْلُغَ
الْجِبَالَ طُولاً(37) (سوراسراء)
ترجمه : و در روی زمین متکبّرانه و مغرورانه راه مرو . چرا که تو ( با پای کوبیدن
قلدرانه ات بر زمین ) نمی توانی زمین را بشکافی ، و ( با گردن کشیدن جبّارانه ات
بر آسمان ، نمی توانی ) به بلندای کوهها برسی . ( آخر ذرّه ناچیزی انسان نام ، در
برابر کره زمین ، و کره زمین در برابر مجموعه هستی ، چه چیز بشمار آست ؟ ! ) .
کُلُّ ذَلِکَ کَانَ سَیٍّئُهُ عِنْدَ رَبِّکَ مَکْرُوهاً(38) (سوراسراء)
ترجمه : همه آن ( مأمورات و منهیّات مذکور در آیات پیشین ) بدهایش ( که منهیّات
است ) نزد پروردگارت زشت بشمار است ( و از آن ناخوشنود است ) .
ــــــــــــــــــــــــــ
رَّبُّکُمُ الَّذِی یُزْجِی لَکُمُ الْفُلْکَ فِی الْبَحْرِ لِتَبْتَغُواْ مِن
فَضْلِهِ إِنَّهُ کَانَ بِکُمْ رَحِیماً(66) (سوراسراء)
ترجمه : پروردگارتان آن کسی است که کشتیها را در دریاها به حرکت در می آورد
تا جویای رزق او ( شوید و از فضل و نعمتش برخوردار ) گردید . خداوند همیشه در حق
شما ( بندگان ) مهربان بوده است .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ
وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ
خَلَقْنَا تَفْضِیلاً(70) (سوراسراء)
ترجمه : ما آدمیزادگان را ( با اعطاء عقل ، اراده ، اختیار ، نیروی پندار و گفتار
و نوشتار ، قامت راست ، و غیره ) گرامی داشته ایم ، و آنان را در خشکی و دریا ( بر
مرکبهای گوناگون ) حمل کرده ایم ، و از چیزهای پاکیزه و خوشمزه روزیشان نموده ایم
، و بر بسیاری از آفریدگان خود کاملاً برتریشان داده ایم .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ
الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُوداً(78) (سوراسراء)
ترجمه : نماز را چنان که باید بخوان به هنگام زوال آفتاب ( از نصف النهار ، که
آغاز نماز ظهر است و امتداد آن وقت نماز عصر را نیز دربر می گیرد ) تا تاریکی شب (
که آغاز نماز مغرب است و امتداد آن وقت نماز عشاء را نیز در برگرفته و با طلوع فجر
پایان می پذیرد ) ، و نماز صبح را ( در فاصله طلوع فجر تا طلوع آفتاب ) بخوان . بی
گمان نماز صبح ( توسّط فرشتگان شب و فرشتگان روز ) بازدید می گردد .
وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ عَسَى أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ
مَقَاماً مَّحْمُوداً(79) (سوراسراء)
ترجمه : در پاسی از شب از خواب برخیز و در آن نماز تهجّد بخوان ، این یک فریضه
اضافی ( و افزون بر نمازهای پنجگانه ) برای تو است . باشد که ( در پرتو این عمل )
خداوند تو را به مقام ستوده ای ( و مکان برجسته ای در دنیا و آخرت که موجب ستایش
همگان باشد ) برساند ( و مقام شفاعت کبری را به تو ارمغان دارد ) .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
وَیَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ یَبْکُونَ وَیَزِیدُهُمْ خُشُوعاً(109) (سوراسراء)
ترجمه : و ( بار دیگر ) بر چهره ها فرو می افتند و می گریند و ( اشک شادی می ریزند
، و مواعظ قرآن ) بر تواضع آنان ( در برابر خدا ) می افزاید .
قُلِ ادْعُواْ اللّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَیّاً مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ
الأَسْمَاء الْحُسْنَى وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِکَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا
وَابْتَغِ بَیْنَ ذَلِکَ سَبِیلاً(110) (سوراسراء)
ترجمه : بگو : ( خدا را ) با « الله » یا « رحمن » به کمک طلبید ( فرقی نمی کند ،
و خدا را به نامها و صفات متعدّد به فریاد خواندن ، مخالف توحید نیست ) خدا را به
هر کدام ( از اسماء حُسنی ) بخوانید ( مانعی ندارد و تعداد اسماء نشانه تعدّد
مُسمّی نیست و ) او دارای نامهای زیبا است ( که هر یک مُعرِّف کاری از کارها و
بیانگر زاویه ای از کمالات یزدان جهان است . ای پیغمبر هنگامی که به نماز ایستادی
) نمازت را بلند یا آهسته مخوان ، و بلکه میان آن دو راهی پیش گیر ( که میانه روی
و اعتدال است ) .